Niet alle smileys lachen. Onlinehulp in eerstelijnswelzijnswerk

De moderne mens leeft meer en meer online. Het internet wordt hierbij voor uiteenlopende doeleinden gebruikt: je zoekt informatie op via Google, communiceert met vrienden via Facebook, deelt je mening met de hele wereld via Twitter en voor professionele contacten is er LinkedIn. Daarnaast grijpen we ook naar het internet voor meer delicate zaken: zo kan iedereen die fysieke of psychische problemen heeft, bijvoorbeeld terecht op talloze websites voor al dan niet correcte informatie. Het is dan ook een logische stap dat de zorgverlening zich afstemt op deze steeds sneller digitaliserende maatschappij. In Vlaanderen begaven een aantal organisaties die actief zijn in eerstelijnswelzijnswerk zich al op dit digitale pad. Hun ervaringen werden door het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, de Arteveldehogeschool en het OnlineHulpUitwisselingsPlatform (OHUP) onder de redactie van Philippe Bocklandt gebundeld in het boek ‘Niet alle smileys lachen’.

Veel inhoud
Het boek bestaat uit drie grote delen. In het eerste deel worden de mogelijkheden van onlinehulp in ruime zin besproken. Hierbij staat men stil bij de mogelijkheden die internet kan bieden in de eerstelijnswelzijnswerk, maar ook bij kritieken en mogelijke barrières. Daarnaast wordt er ook een vrij summier overzicht geboden van de mogelijke invullingen van onlinehulp en worden er ook zes bouwstenen aangereikt voor een kwaliteitsvolle opstart van onlinehulp in de eigen organisatie.

Het tweede deel is het hoofdluik, waarin chathulp gedetailleerd wordt besproken. Zo is er ondermeer aandacht voor de verschillende actoren en stappen die deel uitmaken van chathulpverelening, wordt de effectiviteit toegelicht en ook deontologische kwesties worden bijvoorbeeld niet gemeden. In het derde en laatste deel is er aandacht voor andere voorbeelden vanuit de verschillende organisaties die aangesloten zijn bij OHUP. Passeren ondermeer de revue: hulpverlening bij alcoholproblemen via de website van alcoholhulp.be, onlinehulptools in de bijzondere jeugdzorg van Tonuso vzw of het forum van de Kinder- en Jeugdtelefoon. Veel inhoud dus, goed voor 370 pagina’s.

Sterk gestructureerd
Het boek is sober van lay-out: geen cartoons of figuren, maar af en toe wel printscreens van online content van de verschillende verenigingen. Daarnaast is er veel aandacht voor structuur, wat gezien de omvang van het boek, zeker geen overbodige luxe is. Zo wordt de inhoud  geregeld hernomen en kort samengevat in overzichtstabellen en illustreert men data aan de hand van grafieken. Elk deel wordt ook voorafgegaan door een kort overzicht ‘na dit deel ken je…’ waarin de auteurs telkens oplijsten wat de hoofdthema’s en -doelstellingen zijn.

Sterke focus op chathulp
Als lezer krijg je een verzicht van de kennis die de verschillende eerstelijnsorganisaties hebben opgebouwd in het afgelopen decennium. Het eerste deel heeft aandacht voor het volledige spectrum van wat de online wereld aan hulpverleners te bieden geeft: alles komt aan bod, van online zelfhulp tot serious gaming. Daarna wordt er echter resoluut voor chathulp gekozen. Met deze specifieke vorm van online hulpverlening is er in Vlaanderen het meeste ervaring en dit blijkt uit de zorgvuldige en diepgaande uitwerking. Technisch was het sowieso niet mogelijk om elke variant van onlinehulpverlening zo in detail te bespreken.

Dat neemt echter niet weg dat je bij het lezen van deel drie – dat andere mogelijke interventies bespreekt – het gevoel krijgt dat je lang niet alle informatie krijgt. Deze andere interventietypes lijken namelijk minstens even interessant als chathulp, maar nu kan je hier slechts een glimp van opvangen. Soms laten de auteurs zich hier wel wat meeslepen in hun enthousiasme. Tevredenheidcijfers worden bijvoorbeeld met de nodige toeters en bellen (uitroepingstekens) gepresenteerd en ondermeer daardoor krijg je soms  het gevoel dat je eerder een propagandaflyer aan het lezen bent, dan een boek gericht op professionals.

Uitgestoken hand
Niettemin is dat enthousiasme niet alleen belangrijk, maar werkt het ook aanstekelijk. Na het lezen van dit boek besef je dat er eigenlijk al veel goeds in Vlaanderen gebeurt rond onlinehulpverlening. Wie als professional hier dan ook  meer over wil weten, of wie binnen de organisatie  overweegt om zelf chathulp op te starten, zal veel aan dit boek hebben. Zo’n vorm van bekendmaking, motivering en enthousiasmering is zeker nodig, want sowieso is er nog een lange weg te gaan. De eerste stappen zijn echter gezet en de pioniers hebben hun inzichten gedeeld. Dit boek is hierbij een uitgestoken hand om kennis te maken met deze vrij recente vorm van hulpverlening en er eventueel zelf mee aan de slag te gaan.

Meer lezen? Niet alle smileys lachen. Onlinehulp in eerstelijnswelzijnswerk. Philippe Bocklandt (red). Acco Uitgeverij. ISBN 9789033484865.