Hoe leg je aan een kind uit dat het op gesprek gaat bij een therapeut, wat dit inhoudt en wat het kan verwachten? Zowel ouders, doorverwijzers als therapeuten worden met deze vragen geconfronteerd en willen dit zo genuanceerd en begrijpelijk mogelijk uitleggen. Het is natuurlijk een hele uitdaging om de juiste toon te vinden om het kader van een kindertherapie te scheppen. Psychologen-psychotherapeuten Nicole Vliegen en Lieve Van Lier ervaarden dit ook en ontwikkelen daarom een kort boek dat als hulp en leidraad kan dienen om therapie aan te brengen aan kinderen.
Hoofdrol voor het visuele
Het resultaat van hun inspanningen is ‘Naar de kindertherapeut’: in 38 pagina’s wordt er een kader voor therapie geschetst en komt er ook wat psycho-educatie op kindermaat aan bod. Het visuele speelt hierbij de hoofdrol: een mooie, kleurrijke lay-out, met leuke en grote illustraties die verschillende concepten helder illustreren. Eerst worden verschillende emoties en problemen die kinderen kunnen ervaren doorlopen en vervolgens worden er een aantal manieren aangehaald waarmee ze mogelijk al hebben geprobeerd om hun problemen op te lossen. Het tweede deel van het boek focust op de volgende stap: blijkt die eigen aanpak niet voldoende, of heeft een kind meer hulp nodig dan de directe omgeving kan bieden, dan kan het terecht bij de kindertherapeut. Wat het daar doet en hoe kindertherapie in zijn werk gaat – zoals locatie, frequentie van bezoeken… – worden vervolgens beschreven. Ten slotte wordt er ook benadrukt dat therapie een geleidelijk proces is waar een miraculeuze, snelle oplossing meestal niet bij hoort en dat de ouders zelf ook actief worden betrokken.
Onderbouwd
Wanneer je het boek doorneemt, valt op dat de essentie telkens bondig in woord en een bijhorend beeld wordt samengevat. De auteurs hebben allebei een psychodynamische achtergrond, maar de formuleringen zijn neutraal en bieden een vrij algemeen kader dat bruikbaar is voor psychologen en psychotherapeuten van verschillende stromingen en achtergronden. Het inzetten van een boek om psychotherapie bij kinderen te kaderen klinkt niet alleen leuk, het is effectief ook wetenschappelijk onderbouwd. De auteurs halen zelf aan dat uit de internationale literatuur is gebleken dat het belangrijk is om het concept van psychotherapie duidelijk uit te klaren met het kind en daarnaast ook de verwachtingen en doelstelling voldoende uit te klaren. Dit boekje kan hier zeker aan bijdragen. Daarnaast hebben illustraties ook een grote toegevoegde waarde in therapie om communicatie met het kind te faciliteren.
Met werkboek
In begeleidende werkboek dat gratis online te downloaden is, worden dezelfde woorden en beelden van het boek gebruikt. Kind, ouders en therapeut kunnen hier gezamenlijk mee aan de slag. Deze werkbladen lijken een grote meerwaarde te zijn, maar waren op het moment van schrijven helaas nog niet beschikbaar – het blijft hier dus nog even op wachten. Om ten slotte toch een kleine tekortkoming aan te halen: de tekeningen zijn heel mooi, maar stralen – net als de namen van de kinderen – wel weinig diversiteit uit. Multiculturaliteit is ook in kindertherapie een realiteit en daar wordt er niet echt rekening mee gehouden. De hoofdrolspelers ogen op een minder valide meisje na vrij ‘generiek’. Dit lijkt dan ook een gemiste kans om zo veel mogelijk jonge cliënten herkenbare rolmodellen aan te reiken en identificatie te faciliteren.
Lectuur en praktische tool
In conclusie springt ‘Naar de kindertherapeut’ in het oog, maar niet alleen door de aantrekkelijke lay-out. De goed doordachte structuur en het zorgvuldig uitgebouwd kader maakt het niet alleen interessante lectuur voor iedereen die op de een of andere manier bij kindertherapie wordt betrokken, het kan ook een praktische tool zijn om in de praktijk geregeld naar terug te grijpen.
Dit artikel is ook verschenen in Psychologos. Download het hier in de originele lay-out.