In 2012 gaat alles in onze maatschappij aan een rotvaart en ook de universiteit ontsnapt hier niet aan. De huidige technologie maakt het mogelijk voor onderzoekers om aan de snelheid van het licht met elkaar te communiceren, om in enkele uren te reizen tussen onderzoeksinstellingen die duizenden kilometers van elkaar verwijderd zijn en om in een kwestie van seconden analyses uit te voeren op gigantische hoeveelheden data in. Dit boek zet even een stapje terug in de tijd en biedt de lezer een blik op de Katholieke Universiteit Leuven rond 1900. Een wereld waarin correspondentie via brief gebeurde, kennisuitwisseling grotendeels beperkt was tot het ruilen van tijdschriften tussen onderzoeksgroepen en bevindingen uit eigen onderzoek minutieus werden neergepend in schriftjes.
Heruitgave met duiding
In 2007 werd aan het Leuvens Universiteitsarchief namelijk een fraai fotoalbum geschonken. Hierin stonden 78 foto’s die de universiteit in beeld brachten die de lezer de mogelijkheid boden om de universiteit virtueel te bezoeken. De opnames dateerden uit 1900 en waren van de hand van de Leuvense fotograaf Edouard Morren. Op initiatief van de Commissie Academisch Erfgoed werd het fotoalbum gedigitaliseerd en in een stijlvolle versie heruitgegeven.
Het gaat echter niet zomaar om een heruitgave. Zowel in het Nederlands als het Engels worden de oorspronkelijke foto’s voorafgegaan door een aantal inleidende dankwoorden, een overzicht van de geschiedenis van de universiteit, feiten en cijfers over de huidige instellingen en ook een algemeen kader over het tot stand komen van het oorspronkelijke fotoalbum. Vervolgens wordt elke foto op twee pagina’s gepresenteerd: op de rechterbladzijde de eigenlijke foto, op de linkerpagina een aantal alinea’s met verduidelijkende tekst. Aan subtiele details valt te merken dat deze uitgave met de grootste zorg is samengesteld. Zo is er gekozen voor een hardcover met een stijlvolle bladwijzer. Daarnaast is de binnenzijde van de kaft voorzien van het patroon dat het oorspronkelijk boek sierde en is zelfs de oorspronkelijke slijtage door het veelvuldig gebruik lichtjes merkbaar. De foto’s zelf hebben wat geleden onder de tand des tijds en worden ook als dusdanig gepresenteerd: zonder Photoshop, in ietwat afgeleefde toestand. De verduidelijkende tekst bij de foto’s is een grote meerwaarde: de locatie van elke foto wordt gekaderd binnen de universiteit en de aandacht van de lezer wordt op kleine, maar belangrijke aandachtspunten gericht.
Sureëel
De teksten die aan de fotoverzameling voorafgaan ogen strak. Zo is er hier geen ruimte voor illustraties of quotes, waardoor het geheel nogal steriel aanvoelt. Inhoudelijk biedt elke bijdrage wel een meerwaarde, al lijkt de tekst met feiten en cijfers van de huidige universiteit minder op zijn plaats. Hoewel vooruitkijken even belangrijk is als terugblikken, voelt dit namelijk iets te veel aan als een veredelde tekst uit een promotiefolder. De foto’s zelf bieden een uniek blik op het leven aan de universiteit: niet de pracht en praal zoals de academische processies of auditoria vol leergierige studenten, zelfs niet zo veel personeel. De ruimtes zijn overwegend leeg, op af en toe een aantal zorgvuldig gepositioneerde individuen na. De beelden hebben dan ook iets surreëel, als een lege academische bühne waarop studenten en onderzoekers ieder moment kunnen binnenstormen. Het voordeel hiervan is wel dat je als lezer aandacht kan hebben voor alle kleine details die anders mogelijk niet zouden opvallen: de zorgvuldig gelabelde flacons, de opkomst van elektriciteit, de spiksplinternieuwe typemachine …
Inspirerend naslagwerk
Wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van de KU Leuven, zal zijn hart ophalen aan dit boek. Het is een uniek naslagwerk dat in deze aangepaste uitgave gered is van de vergetelheid. Ook voor onderzoekers is het een uniek werk: er is misschien meer dan een eeuw voorbij, maar het beeld dat deze collectie schetst, zal voor velen waarschijnlijk vertrouwd aanvoelen. De nauwgezetheid en nauwkeurigheid waarmee er toen aan wetenschap werd gedaan, vormt ook nu nog altijd de basis van universitair onderzoek. Verder vertelt het boek ook heel sterk over de trots en de harde inzet die vele academici aan de dag legden. Terugkijken naar dit verleden kan dan ook zeker inspireren voor de toekomst.